XXVI Światowy Kongres OMEP w Szwecji

W sierpniu Göteborg przez pięć dni gościł przedstawicieli 72. krajów świata z pięciu kontynentów, którzy przybyli do Szwecji na XXVI Światowy Kongres OMEP. Spotkanie zorganizował Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu w Göteborgu, przy wsparciu Szwedzkiego Komitetu OMEP.
Wśród uczestników obrad znaleźli się nauczyciele, przedstawiciele środowisk akademickich i inne osoby związane z edukacją, których połączyło zainteresowanie prawami dziecka i Edukacją dla Zrównoważonego Rozwoju w kontekście lokalnym i globalnym.

Kongres w swych celach odwoływał się do Milenijnych Celów Rozwoju(MDG), które zobowiązują do 2015. roku bogate i biedne kraje do wspólnej pracy na rzecz: wyeliminowania skrajnego ubóstwa i głodu; zapewnienia wszystkim dzieciom (chłopcom i dziewczynkom) dostępu do edukacji na poziomie podstawowym; promowania równości kobiet i mężczyzn; poprawy zdrowia matek i dzieci; zwalczania chorób oraz do ochrony środowiska.

Podczas Kongresu uczestnicy (ponad 500 osób) mogli wziąć udział w wykładach plenarnych, warsztatach, seminariach, wizytach w przedszkolach i szkołach podstawowych.

Podczas 177 indywidualnych sesji przygotowanych i przedstawionych przez wykładowców z całego świata istniała możliwość wymiany doświadczeń, dyskusji oraz zgłaszania postulatów. Tematem przewodnim wszystkich wystąpień było hasło Kongresu „Dzieci – obywatele świata stawiającego wyzwania“.

Najwięcej prezentacji dotyczyło rozwiązań metodycznych i organizacyjnych respektujących prawo i radość do nauki przez zabawę, działań proekologicznych, wczesnego wspomagania rozwoju dziecka do 3 roku życia, promocji koncepcji włączenia się w działania na rzecz Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju.

Z tym ostatnim zagadnieniem łączyła się również prezentacja przedstawiona przez delegatki Polskiego Komitetu OMEP. Polski Komitet OMEP wziął udział w konkursie ogłoszonym przez Uniwersytet w Göteborgu na najciekawszy projekt zawierający idee Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju. Polska zaprezentowała dwa projekty ekologiczne: „Sielski Zaułek”, opracowany przez Przedszkole nr 401 w Warszawie oraz „Drzewo naszym przyjacielem”, opracowany przez Przedszkole nr nr 16 w Ostrowcu Świętokrzyskim.

Projekt „Sielski Zaułek” – jako jedyny ze zgłoszonych przez krajowe komitety OMEP – otrzymał nagrodę jury konkursowego i grant Kongresu. Podziękowania dla Autorów z Przedszkola 401 wręczono na podczas plenarnych obrad Kongresu. Odebrały je w ich imieniu Anna Wróbel i Małgorzata Narożnik. To szczególne wyróżnienie dla naszego kraju wywołało duże zainteresowanie zebranych. Po prezentacji multimedialnej wywiązała się dyskusja na temat kultywowania tradycji wśród przedszkolaków w różnych krajach, znaczenia kontaktu dziecka z naturą, kształtowania nawyków prozdrowotnych i zainteresowania nieprzetworzoną żywnością oraz zakresu i sposobów organizowania w Polsce edukacji ekologicznej najmłodszych. Kongresowi goście obecni na prezentacji zainteresowani byli również organizacją pracy w polskich przedszkolach i zmianami jakie zachodzą w naszym kraju wraz z reformą oświaty.

Podczas Kongresu kolejnym polskim akcentem były prezentacje przygotowane przez przedstawicielki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – Dorotę Mrozek i Joannę Rawecką na temat wykorzystywania literatury pięknej w działaniach ekologicznych i organizacji przestrzeni edukacyjnej. Oba wystąpienia spotkały się z życzliwym przyjęciem.

Światowe Zgromadzenie OMEP

Obradom Kongresu towarzyszyło Światowe Zgromadzenie OMEP, na które zgłosiły się delegacje komitetów OMEP z 43. krajów świata, w tym z Polski.

Jednym z najważniejszych zagadnień omawianych podczas posiedzeń plenarnych było podsumowanie projektu Światowej Organizacji OMEP realizowanego w ramach Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju. Ogólnym celem projektu ESD jest zwiększenie świadomości w zakresie Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju wśród członków OMEP, szczególnie zainteresowania małymi dziećmi i ich edukacją. Z naszego kraju raport z badań przesłał Świętokrzyski Oddział PK OMEP. Wypowiedzi polskich przedszkolaków na temat na temat logo XXVI Światowego Kongresu OMEP zostały docenione przez organizatorów i są cytowane w publikacji – raporcie z badań – przygotowanej przez Uniwersytet w Geteborgu.

Analizę tego raportu przedstawiły zebranym Ingrid Engdahl i Milada Rabusicowa, które wyraziły uznanie, że projekt spotkał się z olbrzymim zainteresowaniem wielu komitetów OMEP. Duży wkład w realizację projektu miała również Polska. W badaniach wzięło udział 11 przedszkoli z woj. Świętokrzyskiego w tym. przedszkola z Ostrowca Świętokrzyskiego, Ożarowa, Sandomierz i Szewna. Koordynatorem badań była Katarzyna Dryjas prezes Świętokrzyskiego Oddziału PK OMEP.

W zebranie opinii włączyło się aż 641 ankieterów (głównie kobiet) z 28 krajowych komitetów z całego świata. Udokumentowano wywiady z 9 142 dzieci z 385 miejskich i wiejskich przedszkoli. Z analizy wypowiedzi dzieci wynika, że posiadają one duża wiedzę na temat naszej planety, widzą potrzebę dbania o nią (sprzątania) i zagrożeń dla zdrowia, jakie niesie ze sobą „brud na ziemi”. Dzieci interpretowały obraz (logo) na wiele sposobów, świadczących o zrozumieniu potrzeby aktywnego „dbania o świat”.

Wnioskiem kończącym wystąpienie Ingrid Engdahl i Milady Rabusicowej było stwierdzenie, że jest potrzeba kontynuowania projektu ESD przez OMEP. Światowe Zgromadzenie zdecydowało poprzeć ten wniosek i przełożyć cele pierwszej części projektu ESD na działania praktyczne. Druga część ESD powinna oprzeć się na doświadczeniach zebranych podczas wywiadów z dziećmi i dać odpowiedź na pytanie „Jak możemy razem dokonać tych zmian?”.

Również w trybie głosowania Światowe Zgromadzenie OMEP przyjęło sprawozdanie z działalności OMEP z minionego roku i przyznało honorowe tytuły członków Światowego Zgromadzenia OMEP. Otrzymały je Doroty Selleck (Wielka Brytania) oraz Kerstin Ruth Amelie Bäckström (Szwecja).

Spotkanie przedstawicieli Europejskich Komitetów OMEP

Korzystając z okazji, że do Szwecji przyjechali przedstawiciele 19 Europejskich Komitetów Milada Rabusicowa zwołała Europejskie spotkanie Regionalne. Najważniejszymi zagadnieniami omawianymi podczas obrad były:

• Refleksje z Europejskiej Konferencji w w Chester (Wielka Brytania), która odbyła w kwietniu 2010. Z powodu zakłóceń w ruchu lotniczym uczestniczyły w niej Irlandia, Szwecja, Szwajcaria i Wielka Brytania.

• Raport Tureckiego Komitetu ds. UNESCO, który obejmuje trzy zagadnienia: stanu edukacji przedszkolnej, edukacji dorosłych i kształcenia specjalnego. W raporcie podkreślono znaczenie Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju, przez promocję architektury i przyrody Turcji.

• Zaproszenie przedstawicieli Norwegii do pomocy w organizacji w 2011 roku cyklu konferencji poświęconych ocenie kompetencji językowych małych dzieci – wspólny grant ze Szwecją.

• Stan prac nad uporządkowaniem archiwum OMEP w Comenius Muzeum w Pradze.

• Działania związane z przyjęciem do OMEP nowych członków. Są to Ukraina, Włochy i Chorwacja. Najbardziej zaawansowane są starania Ukrainy, którą wspiera w tych pracach Polska.

• Program edukacji wielokulturowej dla przedszkolaków opracowany przez Czechy. Program obejmuje: rozpowszechnianie przykładów dobrych praktyk, wymianę nauczycieli, warsztaty, spotkania studyjne w celu doskonalenia metod nauczania języka obcego (angielskiego). Marek Kadlec zachęcał do udziału w tym programie inne kraje, proponując pozyskanie środków z funduszy unijnych (Program Grundtvig).

• Organizację kolejnych Europejskich Konferencji OMEP, które odbędą się na Cyprze (2011 r.) i w Polsce (2012 r.). Podczas omawiania ich organizacji powróciły wnioski o obniżenie opłat konferencyjnych. Z powodu bariery finansowej przedstawiciele biedniejszych Komitetów nie uczestniczą w międzynarodowych spotkaniach.

• Międzynarodowy konkurs „Spotkania z Chopinem” organizowany przez Polski Komitet OMEP.

Spotkanie zakończyły gratulacje dla Szwedzkiego Komitetu OMEP, za wspaniała organizację Kongresu.

Wizyty w Szwedzkich przedszkolach

Tradycją międzynarodowych spotkań OMEP są wizyty w przedszkolach. Również gospodarze XXVI Kongresu zaprezentowali gościom swoje placówki: przedszkola, szkoły oraz ośrodki socjale.

W Szwecji opieką przedszkolną objętych jest ponad 95% sześciolatków, 90% dzieci 4-5 letnich i około 70% maluchów do 3 roku życia. Edukacja przedszkolna nie jest obowiązkowa, gminy muszą jedynie zapewnić opiekę wszystkim dzieciom od sześciu lat do rozpoczęcia szkoły (7 r. życia), których rodzice pracują lub uczą się. Mimo tego, w kraju działa wiele przedszkoli, do których przyjmowane są dzieci w wieku od 1 roku do 5 lat. Są to przedszkola państwowe, które są całkowicie finansowane przez komuny oraz prywatne, również w części przez nie finansowane. Przedszkole, które zwiedzałyśmy było finansowane przez komunę. Do trzech mieszanych wiekowo grup uczęszczały dzieci w wieku od 1 roku do 5 lat. Opiekę nad 22 osobową grupą maluchów sprawowały 2 nauczycielki pracujące na zmiany oraz opiekunka (po ukończonym kursie pedagogicznym). Ponieważ zbliżał się początek roku szkolnego w przedszkolu odbywały się zajęcia adaptacyjne dla nowo przyjętych przedszkolaków. Miały one charakter wizyty oswajającej maluchy z nowym miejscem. Starsze przedszkolaki swobodnie przemieszczały się po budynku i ogrodzie, organizując sobie zabawy według własnych pomysłów. W tym przedszkolu program edukacyjny (zgodny z podstawą programową) realizowany jest z dziećmi starszymi. Kolejne dni tygodnia przeznaczone są do realizacji różnych aktywności: integrujących grupę, muzycznych, wspomagających rozwój mowy, rozwijających zainteresowania przyrodnicze, plastyczne… Dla dzieci młodszych (w wieku 1 – 2 lata), organizowane są okazjonalne indywidualne zajęcia (zabawy), większość czasu zajmują jednak czynności opiekuńcze. Dzieci obcokrajowców mają zapewnione dodatkowo zajęcia wspomagające naukę języka szwedzkiego, ale również do 3 godzin zajęć w języku ojczystym.

Naszą uwagę zwróciło skromne wyposażenie sal przedszkolnych, które podzielone były na „kąciki edukacyjne”. Niewiele było w nich zabawek, większość stanowiły materiały naturalnego pochodzenia (ekologiczne).

Zdajemy sobie sprawę, że oglądałyśmy przedszkole podczas wakacyjnej przerwy, ale i te spostrzeżenia pozwalały wyciągnąć wniosek, że wiele polskich przedszkoli ma lepiej zorganizowaną przestrzeń do podejmowania przez dzieci różnych aktywności i ciekawszą ofertę edukacyjną.

XXVI Światowy Kongres OMEP w Szwecji dał uczestnikom wiele możliwości wymiany doświadczeń. Wiodący temat „Dzieci – obywatele świata stawiającego wyzwania” okazał się bardzo interesujący dla wszystkich. Podczas prezentacji i wykładów zwracano uwagę, jak wielkie są różnice w pozycji i prawach dziecka w różnych krajach na świecie. Troska o dzieci dyskryminowane ze względu na status społeczny i ekonomiczny ich rodzin, czy płeć (ograniczenie możliwości edukacji dziewczynek) połączyła wszystkich w dążeniu do propagowania założeń Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju.

Cieszymy się, że Polski Komitet OMEP został doceniony w swoich staraniach na rzecz promowania idei ESD. Mamy nadzieję, że planowana przez Polskę w 2012. roku konferencja OMEP pod hasłem „Szacunek dla dziecka” wpisze się w te założenia i będzie jednym z ważniejszych elementów dyskusji o przyszłości edukacji najmłodszych obywateli świata.

Więcej informacji:

• Dryjas K. Edukacja dla Zrównoważonego Rozwoju, „Wychowanie Przedszkolu” nr 7/2010 r.

• Siraj-Blatchford J., Smith K.C., Samuelsson I. P. Education for Sustainable Development in the Early Years, Sweden OMEP, 2010 r. Materiał dostępny jest również na stronie internetowej www.omep.org.gu.se

 

Małgorzata Narożnik