Międzynarodowa Konferencja Naukowa

Przedszkole Artystyczno-Teatralne „Dorotka” w Olsztynie jest jednym  z nielicznych w Polsce, gdzie edukacja wielokulturowa stanowi podstawę kształcenia i wychowania dzieci w wieku przedszkolnym. 12 maja 2014 r. w Olsztyńskim Teatrze Lalek odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Na styku kultur – spotkanie, komunikacja, dialog” zorganizowana przez Przedszkole oraz Stowarzyszenie „Jeden Świat” – Dzieci Dialogu Międzykulturowego. Współorganizatorem konferencji był także Uniwersytet Warmińsko-Mazurski – Katedra Aksjologicznych Podstaw Edukacji Wydziału Nauk Społecznych oraz Katedra Filozofii i Antropologii Wydziału Teologii. Patronat honorowy przedsięwzięcia objęła Ambasada Republiki Południowej Afryki oraz Polski Komitet ds. UNESCO.

Do debaty poświęconej edukacji międzykulturowej zaproszono naukowców,   by wspólnie poruszyć temat wyzwań jakie stawia edukacja, uwzględniająca różne perspektywy: aksjologiczną, pedagogiczną, psychologiczną, socjologiczną oraz kulturową. Przedszkole “Dorotka”, główny inicjator spotkania od lat wsłuchuje się  w głosy specjalistów, by móc właściwie przygotować dzieci do otwartości kulturowej oraz tolerancji na wszelką odmienność. Celem placówki jest, by dzieci dorastały  i wychowywały się bez uprzedzeń oraz z właściwie ukształtowanym poczuciem tożsamości narodowej.

Dzieci wyposażone w odpowiednie narzędzia poznawcze i praktyczne mogą bez obaw odnaleźć się w społeczeństwach polietnicznych, które powstają wskutek globalizacji oraz wzrastającej współzależności i integracji państw w dzisiejszym świecie.

Konferencja to jeden z etapów działalności przedszkola, które od roku 2000 konsekwentnie realizuje autorski program „Wychowanie przez sztukę oraz edukacja do tolerancji w procesie kształtowania osobowości dziecka w wieku przedszkolnym”.

Przedszkole postawiło przed sobą cel, by dzieci umiały rozumieć wielość kultur, bo jeśli zrozumieją nie będą się bać tego, co dla nich jest obce. Pomóc ma w tym edukacja przez sztukę – szeroko pojmowaną – od sztuk audiowizualnych, przez zajęcia plastyczne, teatralne i muzyczne. Pedagodzy pozwalając dzieciom na spontaniczną twórczość  – chcą rozbudzić ich ciekawość i chęć poznania.

Dzieci co roku poznają inny kraj – zwyczaje, przyrodę, geografię, czy kulinaria. Co roku też dzięki międzynarodowemu projektowi International School&Kindergarten dzieci mogą aktywnie uczestniczyć w zajęciach, prowadzonych przez studentów z całego świata – od Afganistanu, Jemenu, Brazylii, Iranu, Tanzanii po Japonię, Rosję, Wietnam, Ukrainę, Kazachstan, Indonezję, Tajlandię, Filipiny, Chiny czy Gruzję. W spotkaniach ze studentami uczestniczą również rodzice, którzy wspólnie z dziećmi poznają tańce i zwyczaje gości. Tradycją stały się już wspólne warsztaty kulinarne z udziałem zagranicznych gości.

Dzieci z Przedszkola Dorotka wspierają także różne kampanie i akcje humanitarne organizowane m.in. przez Polską Akcję Humanitarną. Mają one na celu pokazać, że najmłodsi mogą współuczestniczyć w budowaniu świata i niesieniu pomocy dla tych, którzy jej potrzebują, nawet jeśli są daleko od nich.

Przedszkole realizując cele zapisane w Akcie Konstytucyjnym UNESCO, uczestniczy również w programach proponowanych przez UNESCO, koncentruje swoją pracę wokół problemów edukacji dla pokoju, praw człowieka, tolerancji, różnorodności kulturowej, ekologii, edukacji artystycznej: muzycznej, plastycznej i teatralnej.

W kwietniu 2011 roku Przedszkole zostało członkiem światowej sieci szkół stowarzyszonych UNESCO.

Dzięki konsekwentnie realizowanemu programowi dzieci z Przedszkola „Dorotka” wiedzą, że świat nie składa się wyłącznie z ludzi białych. Przez swoją twórczość w zajęciach artystycznych – tańcząc, malując, czy muzykując – budują świat, w którym różnorodność idzie w parze z akceptacją i wolnością, dodać należy, że nie jest to powszechna postawa pośród dzieci w wieku przedszkolnym.

Dowiodły tego badania dr Marty Guziuk-Tkacz z Katedry Aksjologicznych Podstaw Edukacji Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, która badała dystans społeczny przedszkolaków wobec przedstawicieli różnych nacji. Z przeprowadzonych rozmów i ankiet wynika, że nawet czterolatki potrafią mieć uprzedzenia rasowe. Okazuje się, że dzieci w wieku przedszkolnym potrafią już kategoryzować i dzielić grupy na podstawie wyglądu. Oceniając tylko po wyglądzie zewnętrznym dzieci są skłonne do przypisywania innym negatywnych opinii.

W swoim wystąpieniu dr Marta Guziuk-Tkacz podkreśliła, że naturalna otwartość dziecka, o której dość często się słyszy to mit. „Nowe” zazwyczaj budzi u dzieci dystans i nieufność, a wycofanie się wobec „nowego-innego” to naturalna reakcja dziecka.

Przykład Przedszkola Artystyczo-Teatralnego “Dorotka” pokazuje, że miejscem, gdzie powinno się rozpocząć edukację w zakresie wielokulturowości jest przedszkole. Tam można uczyć pogłębiania szacunku i tolerancji, czy akceptacji odmienności.

Uczestnicy konferencji byli zgodni co do tego, że jeśli wykształcimy w dziecku w wieku przedszkolnym przeświadczenie, że każdy jest inny i ma do tego prawo, to owoce zbierzemy w wieku dorosłym. Jeśli od najmłodszych lat edukacja dziecka będzie wsparta o wielowariantowość kultur przy jednoczesnej akceptacji własnej tożsamości, to każdy kolejny etap poznawania świata będzie przebiegał w sposób naturalny. Edukacja przedszkolna to nie tylko nauka i przyjmowanie wiedzy, to także, a może przede wszystkim budowanie postaw.

Istotą wychowania w duchu polietniczności jest to, że może stanowić ono doskonałą profilaktykę ksenofobii, uprzedzeń kulturowych a nawet rasizmu. Jak powiedział w swym wystąpieniu dr DegefeGemuchu: „Edukacja międzykulturowa to droga do pokoju. Brak dialogu doprowadza do klęski”.

Dorota Pakuła-Tamou