Grupa wczesnej interwencji

 

Agnieszka Fiedorczuk

Żłobek Miejski Nr 1 – Żłobek Integracyjny w Białymstoku

Grupa Wczesnej Interwencji w naszym  Żłobku istnieje od maja 2004 roku. Skupia ona kilkanaścioro dzieci, których rozwój psychoruchowy przebiega nieprawidłowo. Organizowane są dla nich i ich rodziców trzymiesięczne turnusy. Dzieci kwalifikowane są przez lekarza rehabilitacji, który ustala program usprawniania. Uwzględnia on kinezyterapię, zabiegi cieplne, wodne, masaże. Rehabilitacja prowadzona jest codziennie przez tego samego terapeutę.

Każde dziecko jest konsultowane przez logopedę, którego zadaniem jest uchwycenie nieprawidłowości w zakresie ssania, gryzienia, żucia, połykania w celu zapobiegania późniejszym wadom wymowy. W razie potrzeby uczy on rodziców wykonywania masażu jamy ustnej i twarzy. Podczas terapii logopedycznej stosowane są też ćwiczenia ortofoniczne, oddechowe, uwrażliwianie słuchowe. Dzieci poszerzają słownictwo, podnoszą sprawność artykulacyjną, ćwiczą myślenie, uwagę, pamięć i wyobraźnię.

Zajęcia w Grupie Wczesnej Interwencji prowadzi tez psycholog. Jego pomoc najczęściej potrzebna jest rodzicom, gdyż w związku z narodzinami dziecka niepełnosprawnego pojawiają się niespotykane dotąd problemy.

Podczas turnusów rehabilitacyjnych rodzice wraz ze swoimi dziećmi spotykają się również z nami – pedagogami. Podejmując pracę w Żłobku, nie wiedziałyśmy, iż będziemy prowadzić zajęcia z dziećmi niepełnosprawnymi. Miałyśmy duże obawy, czy poradzimy sobie w tego typu pracy. Nigdy wcześniej nie zajmowałyśmy się maluchami z deficytami rozwojowymi. Początkowo obawiałyśmy się nawet rozmowy z ich rodzicami. Nie chciałyśmy okazywać im współczucia czy litości -uczuć, z którymi spotykają się rodzice, chociaż nie zawsze sobie tego życzą. Chciałyśmy zająć się konkretną pomocą ich pociechom. Nasz strach był jednak bezpodstawny. Okazało się bowiem, że rodzice są skarbnicą wiedzy o swoich dzieciach, znają je najlepiej i dostarczają nam wielu cennych informacji, pomocnych w naszej codziennej pracy oraz oczekują od nas wskazówek.

Od momentu powstania Grupy Wczesnej Interwencji prowadzimy indywidualne zajęcia z dziećmi. Koncentrujemy się na poprawie percepcji wzrokowej i słuchowej, motoryki małej oraz funkcji poznawczych. Rodzice uczą się, w jaki sposób wspomagać rozwój swojego dziecka, dzięki zabawom i zabawkom dostosowanym do jego potrzeb i wieku. Wykorzystujemy różne metody pracy: „Program wspomagania rozwoju dzieci w wieku
od 6 miesięcy do 3 lat” autorstwa T. Walaszek, „Zabawy fundamentalne” C. Rose i G. Dryden’a czy też elementy tzw. pedagogiki śmietnikowej. Nierzadko używamy na zajęciach różnego rodzaju zmywaków, ścinków materiałów, futer – w celu dostarczenia dzieciom dodatkowych wrażeń dotykowych, wzrokowych, słuchowych. Stosujemy także masaż dłoni, stóp olejkami zapachowymi, dzięki czemu maluchy poznają nowe zapachy. Zastosowanie w czasie naszych zabaw znalazły też szyszki, ziarna / kasze, ryż, groch, fasola / czy kisiel.

Od roku w czasie zajęć indywidualnych wykorzystujemy także żywioły, czyli ziemię, ogień, powietrze i wodę. Najczęściej dzieci mają okazję dotykać dłońmi i stopami ziemi do kwiatów, błota, piasku, żwiru, różnej wielkości kamieni, grysiku. Przesypujemy je, wąchamy, niekiedy staramy się położyć na nie malucha. Rozpalamy też ogniska w blaszanych formach do pieczenia i wspólnie obserwujemy płonące najrozmaitsze materiały np. papier, folię, drewno. Zwracamy uwagę na zapach, kolor, ciepło płynące od ognia. Proponujemy też zabawy z powietrzem – wentylatorami, suszarkami, piórkami, bańkami mydlanymi.

Pokazujemy dzieciom, w jaki sposób pęd powietrza porusza liście, wstążki, kartki papieru czy instrumenty np. dzwonki rurowe. Staramy się, by dzieci poczuły wiatr własnym ciałem, dmuchamy na twarze, dłonie, włosy. W czasie zajęć stosujemy też wodę pod wieloma postaciami: śnieg, lód, woda ciepła, zimna, para, aerozol.

Spotkanie z żywiołami powoduje skupienie uwagi, zatrzymanie wzroku, wyciszenie, co w przypadku naszych podopiecznych jest priorytetem. Nierzadko pracujemy z dziećmi nadruchliwymi, którym bardzo trudno jest skoncentrować się na wykonywanej czynności. Podczas zajęć np. z ogniem nawet najbardziej pobudzone dziecko uspokaja się
i obserwuje skaczące kolorowe ogniki, a to apatyczne – ożywia się. Ogień oddziałuje również na nas, na chwilę same popadamy w zadumę. Dzięki tego typu zabawom dostarczamy maluchom wielu nowych doznań oraz sprawiamy im po prostu mnóstwo radości, którą można zauważyć po ich niepewnych twarzach, które później rozjaśnia uśmiech.

Do niektórych naszych propozycji rodzice podchodzą początkowo z pewną rezerwą, niedowierzaniem, ale gdy tylko zobaczą roześmiane twarze swoich pociech, wszelkie obawy pryskają. Największą satysfakcją dla nas jest korzystanie z propozycji zabaw w domowym zaciszu. Nasze dzieciaki mające problemy z prawidłowym odbiorem otaczającego świata, nie potrzebują drogich, luksusowych zabawek, lecz czasu poświęcanego im przez własnych rodziców. Jesteśmy po to, by podpowiadać im, w jaki sposób pożytecznie wykorzystać „bycie razem”, jak ułatwić swoim pociechom zrozumienie wielu zjawisk, a przy tym wspólnie dobrze się bawić.

Dwa razy w tygodniu dla wszystkich dzieci niepełnosprawnych z całego Żłobka prowadzimy zajęcia „porannego kręgu”. Mają one na celu nawiązanie komunikacji oraz stymulację wszystkich zmysłów, ich inspiracją jest świat przyrody. Do każdej pory roku dostosowany jest odpowiedni żywioł, kolor, zapach, instrument i smak. Ważną rolę odgrywa wystrój sali. W naszej Grupie Wczesnej Interwencji stworzyłyśmy specjalną pracownię pozwalającą na jej zaciemnienie, gdyż dopiero w ciemności można skupić się na migoczącym ogniu lampki zapachowej oraz podziwiać biel w świetle lampy fluorescencyjnej. Zajęcia mają stały schemat, dzięki czemu kolejne etapy są przewidywalne, co w efekcie zapewnia poczucie bezpieczeństwa. Początkowo nasze maluchy patrzyły na nas z zaciekawieniem, czekały na to, co będziemy robić. Teraz po kilku miesiącach, doskonale czują się w czasie „porannego kręgu”, dostarczają coraz to nowych wrażeń.

Dla uzyskania informacji o rozwoju dzieci opracowałyśmy kartę badania pedagogicznego. Bazując na tym, co dziecko już potrafi, staramy się wspomagać te funkcje, które są słabiej rozwinięte.

Dzieciom z dużymi deficytami, wspólnie z logopedą, psychologiem i rehabilitantem układamy indywidualne programy stymulacji rozwoju, które stanowią swoisty przewodnik w naszej pracy z maluchami. Wszystkie dzieci mają tez możliwość stałych kontaktów ze swoimi rówieśnikami w pozostałych grupach żłobkowych oraz uczestniczenia w imprezach w ciągu całego roku. Program rozwoju powinien uwzględniać różne rodzaje aktywności dziecka, dlatego też staramy się zachęcać rodziców, by uczestniczyli oni wraz ze swoimi pociechami we wszystkich proponowanych przez nas zajęciach. W codziennej pracy znajdujemy również kilka chwil na swobodną rozmowę z rodzicami, którzy pochłonięci opieką nad dzieckiem, nie mają czasu na spotkania towarzyskie. Poznając nas bliżej, często otwierają się i opowiadają o codziennych problemach. Niektóre dzieci są z nami przez kilka turnusów, ponieważ potrzebują dłuższej rehabilitacji. Ich rodzice nawiązują ze sobą bliższe kontakty, wspierają się wzajemnie.

Praca w Grupie Wczesnej Interwencji daje nam wiele satysfakcji. Obawy, które miałyśmy na jej początku znikły, a teraz towarzyszącym nam uczuciem jest radość ze spotkania z dzieckiem i jego rodzicami. Zdobywamy więcej doświadczeń, wymieniamy je między sobą, aby pomóc maluchom pokonać kolejne etapy rozwoju.